یولا (Jolla) واژه‌ای فنلاندی به معنای دینگی یا قایق پارویی است با بار مفهومی طنز‌آمیز. پیشینه این واژه به زمان فاش شدن نامه استفان ایلوپ مدیرعامل تازه‌کار نوکیا در سال ۲۰۱۱ بر می‌گردد که در نامه داخلی خود (که تصادفی در تمام رسانه‌ها منتشر شد) برای پایان دادن به کار گروه اجرایی سیستم‌عامل میگوی (MeeGo) نوکیا از کارکنان آن گروه با عنوان ملوانان یاد کرده بود. دینگی‌ها یا یولاها قایق‌های چوبی پارویی هستند که پشت کشتی‌های بزرگ ماهی‌گیری بسته می‌شوند و برای رساندن افراد روی عرشه به ساحل استفاده می‌شوند. یولا، شرکت ملوانانی است که از کشتی نوکیا پیاده شده‌اند تا ایده‌های کهنه و جدید خود را در قالبی نو و متفاوت به جهان عرضه کنند.
به گزارش نود آی سی تی، اواخر ماه مه ۲۰۱۳ یک شرکت فنلاندی نخستین مدل گوشی تلفن‌همراه هوشمند خود را معرفی کرد. یولا، محصول شرکت فنلاندی یولا (Jolla OY) همراه با سیستم‌عامل جدید آن سلفیش (Salfish) قرار است سه ماهه آخر سال ۲۰۱۳ به‌طور رسمی وارد بازار شلوغ گوشی‌های هوشمند شود. سیستم‌عامل مبتنی‌بر لینوکس سلفیش، باید با بزرگان بازار یعنی آندروئید، آی‌او‌اس و ویندوزفون ۸ رقابت کند و البته، تا زمان عرضه رسمی رقبای جدیدتری هم پیدا خواهد کرد؛ فایرفاکس او‌اس و شرکای موزیلا قول داده‌اند تا پایان سال ۲۰۱۳ مدل‌های مختلف گوشی هوشمند ارزان قیمت خود را به بازار عرضه کنند. سامسونگ نیز وعده داده است درست در همان زمان نخستین گوشی مبتنی‌بر سیستم‌عامل تایزن خود را به بازار بدهد. از سوی دیگر، توسعه‌دهندگان وب‌او‌اس و اوبونتو هم خواب‌هایی برای آینده بازار سیستم‌عامل‌های تلفن‌همراه دیده‌اند که رقابت در این بازار را به شدت سخت می‌کند. در عین حال، گوشی معرفی شده از سوی یولا، نکات برجسته و ویژگی‌هایی دارد که در هیچ یک از گوشی‌های موجود در بازار دیده نمی‌شود. توسعه‌دهندگان شرکت یولا با تکیه بر ایده‌هایی کاملاً جدید و توانایی‌های سیستم‌عامل‌شان اعتقاد دارند که می‌توانند یکی از بازیگران مؤثر بازار باشند.تاریخچه اگر بخواهیم منصفانه نگاه کنیم، سلفیش آن‌چنان هم جوان نیست، در‌واقع این اسم جدید فرزند خلفِ نخستین تلاش‌ها برای عرضه یک سیستم‌عامل همراه است که تاریخچه آن به سال ۲۰۰۷ و عرضه اینترنت تبلت N810 با سیستم‌عامل مائمو (Maemo) از سوی نوکیا باز می‌گردد. توسعه‌دهندگان سلفیش همان کسانی هستند که طی سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ در شرکت فنلاندی نوکیا برای توسعه یک سیستم‌عامل هوشمند مبتنی‌بر لینوکس فعالیت می‌کردند و سرانجام گوشی هوشمند Nokia N9 را به بازار فرستادند. هر چند N9 به سرنوشت دردناکی دچار شد و با بی‌توجهی مدیرعامل جدید نوکیا استفان ایلوپ که به‌تازگی از هیئت مدیره مایکروسافت به هلسینکی آمده بود، به فراموشی سپرده شد. گوشی هوشمند N9 محصول تلاش نوکیا برای توسعه مائمو در پروژه‌ای مشترک با غول پردازنده‌های جهان، اینتل، بود. سیستم‌عامل میگو (MeeGo) از همکاری اینتل و نوکیا بر‌اساس مائمو و با هدف هماهنگ‌سازی بیشتر یک توزیع لینوکس با گوشی‌های تلفن‌همراه و پردازنده و گرافیک یک گوشی تلفن‌همراه شروع شده بود. سال ۲۰۱۱ با حضور ایلوپ در نوکیا اعلام شد این پروژه مشترک با اینتل از سوی نوکیا به نفع همکاری با مایکروسافت برای تولید گوشی‌های ویندوزی رها خواهد شد و نوکیا تنها به تعهد خود مبنی‌بر تولید یک گوشی تلفن‌همراه بر مبنای میگو عمل خواهد کرد. در‌‌نتیجه N9 نخستین و آخرین گوشی تلفن‌همراه نوکیا با سیستم‌عامل میگو بود. به این ترتیب، گروه توسعه و طراحی میگو و N9 در نوکیا که حاصل تلاش‌های خود را بر بادرفته می‌دیدند، یک به یک از نوکیا جدا شدند. ایده طراحی N9 توسط نوکیا برای استفاده در گوشی‌های ویندوزی استفاده شد. سمی پیه‌نیماکی، یوسی هورمولا، مارک دیلون و استفانو موسکونی از گروه طراحان N9 و توسعه‌دهندگان میگو از نوکیا جدا شدند و یک شرکت جدید با عنوان یولا (Jolla OY) برای ادامه مسیر خود تأسیس کردند. آن‌ها پروژه Mer را به‌عنوان یکی از شاخه‌های پروژه رها شده میگو ایجاد کردند و اعلام کردند که با استفاده از تجربیات N9 تلاش خواهند کرد تا سیستم‌عامل جدید و گوشی هوشمند بهتری به بازار عرضه کنند. سقوط قیمت سهام نوکیا و شکست تجاری این شرکت هم به یولا کمک زیادی کرد. نوکیا که به علت مشکلات مالی دست به تعدیل نیروی گسترده زده بود، تصمیم گرفت برنامه‌ای به نام نوکیا بریج (Nokia Bridge) برای کمک به اخراج‌شده‌ها و بیکارشده‌های شرکت درست کند، هدف این برنامه کمک به کارمندان سابق برای ایجاد استارت‌آپ‌های جدید و کمک به یافتن شغل تازه بود. شرکت یولا در همین برنامه موفق شد از نوکیا مجوز استفاده از امتیازهای اختصاصی این شرکت بدون پرداخت حق امتیاز یا شکایت نوکیا را کسب کند. این یک گام بزرگ برای یولا بود. چرا که تقریباً در دنیا سازنده تلفن همراهی تولید نمی‌شود که مجبور نباشد برای تولید هر گوشی مبلغی به نوکیا به دلیل مجموعه عظیم امتیازها و مالکیت معنوی اختراعات ارتباطات بی‌سیم پرداخت کند. حتی اپل هم به ازای فروش هر دستگاه آی‌فون باید مبلغی را بر‌اساس توافق‌های حقوقی به نوکیا پرداخت کند. اما یولا بدون آن‌که مالکیتی نسبت به امتیازهای نوکیا به دست آ
ورد، توانست این شرکت را راضی کند که از دریافت حق‌امتیاز چشم‌پوشی کند.
چرا یک سیستم‌عامل جدید؟ زمانی که پروژه میگو به حال خود رها شد و نوکیا و اینتل آن را به فراموشی سپردند، بنیاد لینوکس پروژه تازه‌ای را با همکاری سامسونگ با عنوان تایزن آغاز کرده بود. اما این پروژه آن‌چنان مورد پسند توسعه‌دهندگان پیشین MeeGo نبود و بیشتر با خواست و جهت‌دهی سامسونگ پیش می‌رفت. توسعه‌دهندگان جدا شده از نوکیا تصمیم‌گرفتند تا پروژه Mer را ایجاد کنند که بر‌اساس مدیریتی بازتر و با هدف به کارگیری ایده‌ها و خلاقیت‌های بیشتر ایجاد شده بود. در‌نهایت، سیستم‌عامل سلفیش از پروژه Mer به وجود آمد که نیازهای گروه یولا را تأمین می‌کرد. این سیستم‌عامل ضمن اینکه به اهداف نرم‌افزار آزاد مبنی‌بر باز بودن و مدیریت غیرمتمرکز استوار است، جای زیادی برای خلاقیت، شخصی‌سازی و تغییر دارد. در عین حال، یکی از ویژگی‌های اساسی این سیستم‌عامل توانایی آن در اجرای پیش‌فرض همه برنامه‌هایی است که برای آندروئید نوشته شده‌اند. در واقع گوشی یولا در بدو ورودش به بازار تلفن‌همراه یکی از موانع جدی موفقیت را که همه سیستم‌عامل‌های جدید- از ویندوز گرفته تا وب‌او‌اس و فایرفاکس او‌اس- با آن مواجه هستند، پشت سر گذاشته است. این سیستم‌عامل با وجود تازه بودنش توانایی استفاده از انبار بزرگ برنامه‌های اختصاصی آندروئید را دارد و بر‌اساس ادعای سازندگان گوشی سرعت اجرای این برنامه‌ها با برنامه‌های بومی سیستم‌عامل هیچ تفاوتی ندارد. این یعنی توسعه‌دهندگان یولا موفق شده‌اند آرزوی توسعه‌دهندگان بلک‌بری و وب‌او‌اس را برای اجرای بی‌دردسر و بدون کاهش سرعت برنامه‌های آندروئیدی در محیط‌های دیگر را پشت سر بگذارند.
شکل ۱: نوتیفیکیشن سنتر
رابط‌کاربری رابط‌کاربری سیستم‌عامل سلفیش بسیار شبیه به آن‌چیزی است که پیش از این در گوشی N9 نوکیا با سیستم‌عامل میگو دیده بودیم. دکمه‌های فیزیکی به‌طور کامل از سطح رویی گوشی حذف شده‌اند و تمامی عملیات از طریق لمس صفحه نمایش و مرور صفحات، سوئیچ و بستن برنامه‌ها از طریق لمسی و با اشاره‌های کشیدنی (Swipe Gestures) انجام می‌شود. اشاره کشیدنی یا Swipe یکی از ویژگی‌های اصلی نوینی بود که نوکیا برای گوشی N9 مطرح کرده بود و یولا این ویژگی را نیز به ارث برده است. نخستین صفحه‌ای که با آن برخورد می‌کنیم، صفحه قفل یا لاک‌اسکرین گوشی است. یک صفحه کاملاً ساده که وقتی گوشی در حالت استند‌بای است، تنها با یک دو لمس متوالی (دابل تاچ) ظاهر می‌شود. روی صفحه قفل ساعت، آیکون نمایان‌گر تعداد پیام‌ها از شبکه‌های اجتماعی و اس‌ام‌اس‌ها، کنترل‌هایی برای قطع صدا یا بی‌صدا کردن گوشی وضعیت اتصال بی‌سیم و نیز تنظیمات وجود دارد. در گوشی‌های ارائه شده که نسخه پیش از نگارش نهایی سلفیش روی آن‌ها نصب شده بود، هنوز امکان دسترسی مستقیم به برنامه‌های خاص مانند پخش‌کننده موسیقی از طریق لاک‌اسکرین وجود نداشت. برای وارد شدن به صفحه خانه گوشی کافی است با یک اشاره کشیدنی صفحه را از پایین‌ترین نقطه بالا کشید تا وارد این بخش ویژه یولا بشویم. که مجموعه‌ای از خانه‌هایی مستطیلی شکل از که پیش‌نمای بندانگشتی برنامه‌های در حال کار روی آن نقش بسته‌اند. این پنجره‌های زنده نمایش اقتدار قابلیت چندوظیفه‌ای یا مالتی تسکینگ سیستم‌عامل سلفیش هستند که نمونه آن در گوشی‌های دیگر قابل پیدا کردن نیست. هر برنامه را با یک لمس کوتاه می‌توان برای ادامه کار انتخاب کرد یا با یک لمس بلند پنجره‌اش را بست. پایین صفحه، نواری از میان‌برهای پرکاربرد قرار دارد که کار را برای پیدا کردن وظایف مورد نیاز ساده‌تر می‌کند. برای رفتن به فهرست برنامه‌ها کافی است یک بار دیگر با اشاره کشیدنی صفحه را از پایین به بالا بکشید تا فهرست برنامه‌های نصب شده روی گوشی را ببینید. سومین و آخرین صفحه از رابط کاربری عمودی این سیستم‌عامل، صفحه اختصاصی فروشگاه برنامه‌های آن است. در نهایت، با یک‌بار دیگر کشیدن صفحه از پایین به بالا شما به صفحه خانه باز می‌گردید. منوی تنظیمات و گزینه‌های عمومی گوشی با اشاره کشیدنی از بالای صفحه، در هر جا که باشید، ظاهر می‌شود و از آنجا می‌توانید گزینه‌های مختلف نمایشگر، ارتباط و دیگر تنظیمات را تغییر دهید. از دیگر ویژگی‌های این سیستم‌عامل می‌توان به سیستم نمایش پیام یکپارچه آن اشاره کرد که همه پیام‌ها و گفت‌گوها را در یک‌جا جمع می‌کند. در عین حال، مرکز اعلانات یا نوتیفیکیشن‌های این گوشی هم یکی از بهترین نمونه‌هایی است که تا کنون دیده‌ایم. این بخش به شکلی کاملاً واضح و ساده برای کاربر تمام اعلانات، هشدارها و تعداد پیام‌های آمده و ایمیل‌ها گرفته تا به‌روزرسانی‌های گوشی را در یک جا به کاربر نمایش می‌دهد.
شکل ۲: منوی تنظیمات کلی
درون برنامه‌های باز هم با استفاده از اشاره‌های کشیدنی می‌توان به‌راحتی بین برنامه‌ها مرور کرد یا آن‌ها را بست، به پشت صحنه فرستاد یا حتی در‌حالی‌که هنوز یک ویدیو در حال اجرا است، به صفحه یک برنامه دیگر برای مدتی کوتاه نگاهی کوچک انداخت. بر‌خلاف سیستم‌عامل‌های کنونی بستن یک برنامه وظیفه سختی نیست و فقط با یک اشاره کشیدنی می‌توان یک برنامه را بست؛ به صورتی‌که کاملاً منابع سخت‌افزاری مورد استفاده از آن برنامه قطع شود.
شکل ۳: فهرست برنامه‌ها
ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد یولا اما اجرای برنامه‌های آندروئید تنها ویژگی منحصر‌به‌فرد یولا نیست. یولا توانایی‌هایی دارد که در کمتر گوشی تلفن‌همراه دیگری دیده می‌شود. نخستین ویژگی منحصر‌به‌فرد یولا در شعار این شرکت نهفته است؛ «نیمه دیگر.» در واقع، گوشی یولا به دو نیمه تقسیم می‌شود، یکی نیمه رویی گوشی و شامل نمایشگر است و نیمه دیگر که قاب پشتی گوشی است و یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های انحصاری یولا به شمار می‌رود. زمانی که نخستین گوشی یولا معرفی شد، شعار «نیمه دیگر» (Other Half) توجه زیادی را به خود جلب کرد. همه دنبال این بودند که ببینند مقصود توسعه‌دهندگان از نیمه دیگر چیست. در‌واقع «نیمه دیگر» توجه توسعه‌دهندگان یولا به ارتباط با بخش فراموش شده گوشی‌های موبایل و ارتباط آن‌ها با سیستم‌عامل است.
شکل ۴: صفحه خانه (Home)
گوشی هوشمند یولا، از امکان جدیدی برخوردار است که اجازه می‌دهد تعویض قاب گوشی باعث شخصی‌سازی و تغییر نمای‌گرافیکی سیستم‌عامل می‌شود. در‌واقع دارندگان یولا می‌توانند قاب‌های متعددی برای گوشی خود تهیه کنند و هر زمان که بخواهند قاب‌گوشی و نیمه پشتی گوشی را عوض کنند، رنگ، فونت‌ها و طراحی گرافیکی سیستم‌عامل در نمایشگر جلوی گوشی متناسب با طراحی و رنگ قاب عوض می‌شود. همچنین یولا اجازه می‌دهد کاربران تغییرات زیادی در نمای گرافیکی سیستم‌عامل ایجاد کنند و تا جایی که می‌خواهند آن را شخصی‌سازی کنند، ضمن آن‌که یولا قصد دارد امکان طراحی قاب‌های شخصی‌سازی شده را نیز برای کاربران گوشی‌هایش فراهم بیاورد. اما این نیمه دوم گوشی یا قاب پشتی گوشی فقط منحصر به شخصی‌سازی رابط کاربری گوشی نیست. مارک دیلون از پایه‌گذاران یولا می‌گوید: «آن‌چه نیمه دیگر یولا توانایی انجامش را دارد هیچ مرزی ندارد، هر وظیفه‌ای که به ذهن شما خطور کند از نیمه دوم بر‌می‌آید، از قرار دادن باتری‌های پرقدرت در قاب‌های اختصاصی تا طراحی جوی‌استیک بر پشت گوشی» اما همه این‌ها به میزان استقبال از اسمارت‌فونی بستگی دارد که قرار است تا پیش از پایان سال ۲۰۱۳ به بازار بیاید؛ هر اندازه فروش گوشی بیشتر باشد، قاب‌های اختصاصی جدیدتر و جالب‌تری به بازار عرضه خواهد شد. همچنین این گوشی تلفن‌همراه ایده اصلی گوشی N9 نوکیا یعنی استفاده از Swipe و کشیدن انگشت بر صفحه را به‌عنوان راهکار اصلی مرور کردن صفحات و اجرای دستورات حفظ کرده است و مانند N9 یک گوشی تلفن‌همراه فاقد دکمه‌های فیزیکی است. دیگر ویژگی اختصاصی این گوشی تلفن‌همراه اجرای بدون مشکل برنامه‌های آندروئید است که پیش‌تر نیز به آن اشاره کردیم. کلاینت آندروئید این گوشی بدون ایجاد کندی می‌تواند همه برنامه‌های آندروئید را روی یولا اجرا کند. از سوی دیگر ویژگی منحصر‌به‌فرد دیگر گوشی توانایی چند وظیفه‌ای یا مالتی‌تسکینگ قوی آن است که مانند خلفش، نوکیا N9، نه تنها توانایی اجرای چندین برنامه همزمان را در هسته سیستم‌عامل ایجاد کرده است، بلکه پیش‌نمایش تمام برنامه‌ها در حال اجرای تمام وظایف‌شان مانند کامپیوترهای رومیزی همیشه بر هوم‌اسکرین گوشی قابل مشاهده است. مشخصات اعلام شده گوشی یولا شامل نمایشگر ۵.۴ اینچی(وضوح نامشخص)، دوربین ۸ مگاپیکسلی، پردازنده دو هسته‌ای (مدل و قدرت نامشخص)، ۱۶ گیگابایت فضای حافظه در کنار امکان استفاده از حافظه MicroSD و قابلیت استفاده از شبکه‌های ۴G است. البته، شانس یولا در بازار آن‌قدر هم زیاد نیست. برخی موانع برای رقابت در بازار گوشی‌های تلفن‌همراه وجود دارد که یولا را از رقبا خیلی عقب می‌اندازد. رقابت با شبکه قدرتمند و گسترده توزیع و خدمات نوکیا، سامسونگ و اپل برای شرکت کوچک و جوانی مانند یولا به شدت مشکل است. این شرکت تصمیم گرفته است محصولات خود را به‌طور اختصاصی از طریق اینترنت عرضه کند و البته امیدوار است که بتواند از طریق فروش مجوز سیستم‌عامل خود برای استفاده از گوشی‌های تولید‌کنندگان دیگر، کسب درآمد کند.
ارسال یک نظر