«کاسه چه کنم چه کنم؟» دست اپراتورهای اینترنت ثابت

منبع: هفته نامه بازار امروز 

داریا خراسانی- اخیرا شرکت‌های ارایه‌دهنده اینترنت ثابت درخواست افزایش قیمت تعرفه‌های خود را داشته‌اند و مدیرعامل‌های چند شرکت شناخته شده این حوزه در مصاحبه‌هایی با رسانه‌ها درخواست کرده‌اند که تعرفه‌های اینترنت ثابت افزایش یابد. رگولاتوری نیز در واکنش از آنها خواسته که به جای مطرح کردن مسایلشان در رسانه‌ها صحبت‌هایشان را به این سازمان ارایه کنند تا بررسی شود. وزیر ارتباطات نیز به سرعت با توییتی به شکلی چراغ سبزی به این افزایش قیمت نشان داده اما تحقق آن را منوط به پیشرفت تکنولو‍ژی و کیفیت ارایه و به کار گرفتن تجهیزات داخلی کرده است.

از سوی دیگر چند سالی هست که اپراتورهای موبایلی با ارایه بسته‌های ارزان قیمت و با کیفیت اینترنتی عملا فضای رقابت اینترنت کشور را رقابتی‌تر از قبل کرده‌اند. در نتیجه ارایه اینترنت سریع و ارزان توسط اپراتورهای موبایلی میل و ذائقه مخاطبان ایرانی به سمت استفاده از اینترنت موبایل بوده است و به همین دلیل اپراتورهای تلفن همراه دایه دار ضریب بالای نفوذ اینترنت در جامعه هستند.

به همین منظور از یکی دو سال  گذشته ارایه دهندگان اینترنت ثابت اینطور استدلال و بیان می‌کنند که فضای رقابت آنقدر برایشان تنگ شده که در حال ورشکستی هستند و قادر به رقابت با اپراتورهای موبایلی نیستند.

راهکاری که شرکت‌های اینترنت ثابت ارایه می‌دهند این است که اینترنت موبایل گران شود؛ به عبارت دیگر کف تعرفه اینترنت اپراتورها بالاتر رود تا قادر به رقابت شکنی با بخش دیگری از حوزه ارتباطات نباشند.

این اعتراض‌های شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت ثابت، منجر به تصمیمات جدیدی در بدنه اپراتورهای ارتباطی به شکلی کاملا خودخواسته شد.

شرکت ارتباطات سیار ایران در اقدامی قابل توجه و تحسین برانگیز حاضر به چشم پوشی روی بخش مهمی از درآمدهایش شد تا فضای رقابت و تنفس برای اپراتورهای ثابت و به نوعی دغدغه فعالان این بخش از صنعت ارتباطات فراهم شود.

اپراتور دوم ارتباطی نیز به عنوان یکی دیگر از فعالان حوزه تلفن همراه، به تبعیت از این رویه اخلاق مدارانه، اقدام به افزایش تعرفه بسته‌های اینترنتی خود کرد؛ یکی از راهکارهای در نظر گرفته شده از سوی این اپراتورها حذف بسته‌های بلند مدت بود که قیمت بسیار جذاب و خیره‌کننده‌ای داشتند و عملا خدمات اپراتورهای ثابت را به حاشیه کشانده بودند.

به این ترتیب اپراتورهای موبایلی از خیر تعدد مشترکان و سود فروش گسترده اینترنت گذشتند و عرصه رقابت را برای شرکت‌های اینترنت ثابت نیز فراهم آوردند؛ نتیجه این کش و قوس افزایش مشترکان حوزه اینترنت ثابت کشور در حوالی سه ماهه پاییز و زمستان سال گذشته بود.

بعد از افزایش تعرفه‌های اینترنت موبایل همچنین شرکت‌های ارایه‌دهنده اینترنت ثابت ابراز رضایت کرده و از اپراتورهای موبایلی بابت افزایش تعرفه اینترنتشان در مصاحبه‌هایی تشکر کردند.

درخواست شرکت‌های اینترنت ثابت برای افزایش تعرفه

حال با وجود شرایط تسهیل شده، شرکت‌های اینترنتی دو هفته‌ای هست که در اقدامی هماهنگ یکی پس از دیگر مصاحبه می‌کنند و خواهان افزایش ۴۰ تا ۵۰ درصدی تعرفه‌های اینترنت ثابت می‌شوند. برخی از این شرکت‌ها حتی اینطور ادعا می‌کنند که اگر این افزایش تعرفه اینترنت ثابت اتفاق نیفتد کارشان به ورشکستگی کشیده می‌شود.

این در حالی است که مدت‌ها می‌شود شرکت‌های اینترنت ثابت عملا از طریق کم‌فروشی اینترنت را با تعرفه بیشتر به مشترکان می‌فروختند که وزیر ارتباطات نیز پیرامون آن حکمی را برای پیگیری وضعیت کم فروشی صادر کرد.

حالا با این شرایط اگر این شرکت‌های اینترنت ثابت افزایش قیمت ۴۰ تا ۵۰ درصدی داشته باشند طبیعتا هزینه اینترنتشان گرانتر از اینترنت موبایل و همان آش و کاسه سابق می‌شود.

نباید انتظار داشته باشیم در صورت موافقت دولت با افزایش ۵۰ درصدی تعرفه خدمات اینترنت ثابت، چندی بعد مجددا شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات این بخش به تعرفه پایین و ضد رقابتی اپراتورهای موبایل اعتراض نکنند.

قطعا در صورت موافقت با افزایش تعرفه اینترنت ثابت، سیل مشترکان به سمت اپراتورهای همراه سرازیر خواهد شد تا از بسته‌های به صرفه اینترنت موبایل استفاده کنند و این باعث می‌شود حاشیه سود اپراتورهای ثابت به حداقل رسیده و مجددا منجر به اعتراض بازیگران آن شود و کار را به جایی برساند که مانند سابق از تریبون‌های مختلف نسبت به ورشکستگی احتمالی‌شان اعتراض کنند.

هفته گذشته مدیران عامل برخی از شرکت‌های اینترنتی از جمله شاتل و آسیاتک در پیام‌های جداگانه‌ای خواستار افزایش قیمت‌های اینترنت ثابت شدند.

در ابتدای هفته قبل احمدرضا نخجوانی، مدیرعامل شاتل در گفت و گو با رسانه‌ها خواستار افزایش تعرفه‌های اینترنت ثابت شده و اعلام کرد: «در یک اقتصاد تورمی که قیمت کالاها و خدمات هر ساله ده‌ها درصد افزایش می‌یابد، چه گونه است که قیمت خدمات دسترسی به اینترنت، باید ثابت بماند؟ این در حالی‌ست که چندین بار نیز با هدف توسعه‌ی دسترسی کاربران به اینترنت، قیمت‌ها را طی سال‌های گذشته کاهش داده اند.»

او افزود: «با وجود آن که تلاش وزارتخانه بر این بوده است که با تثبیت قیمت پهنای باند، به شرکت‌های ارایه دهنده‌ی خدمات اینترنت کمک کند، اما پهنای باند اینترنت، حداکثر  ۲۵ درصد  قیمت تمام شده‌ی خدمات اینترنت شرکت‌های یادشده را تشکیل می‌دهد. به عنوان یک مثال ساده، از سال گذشته هزینه‌ی نیروی انسانی نزدیک به ۴۰% افزایش یافته و قیمت تجهیزات  و کالاهای مصرفی برای شبکه، بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ درصد افزایش یافته است! به این ترتیب، در این اقتصاد تورمیِ لجام گسیخته،  طبیعی‌ست که بپذیریم قیمت خدمات اینترنت نیز، هم‌پای دیگر محصولات و خدمات افزایش یابد. شرکت‌های ارایه دهنده‌ی خدمات ارتباطات ثابت، ظرف یک سال گذشته چند هزار نفر از نیروهای خود را تعدیل کرده‌اند و مصرف کنندگان نیز، دیر یا زود نخواهند توانست از خدمات پرکیفیت استفاده کنند. به همین خاطر نیز خواسته‌ی ما از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات این است که با افزایش ۴۰ درصدی خدمات اینترنت در کشور موافقت کند و اجازه دهد ساز و کارهای عرضه و تقاضا، قیمت را در بازار مشخص سازد. افزون بر این، این نکته را در نظر داشته باشد آنچه به اپراتورهای سیار امکان ارایه‌ی سرویس ارزان قیمت را داده، سوبسیددهی متقاطع از خدمات تلفن است که همین پدیده نیز برای آسیب دیدن اپراتورهای ثابت، مزید بر علت شده است.»

کمی بعد از این اظهارات نیز مدیرعامل آسیاتک به نحوی دیگر این صحبت‌ها را تکرار کرده و خواستار افزایش ۵۰ درصدی قیمت اینترنت ثابت شد.

باتوجه به چراغ سبز وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و تأکید وی بر افزایش کیفیت خدمات در کنار افزایش تعرفه‌ها، باید دید تصمیم نهایی رگولاتور ارتباطی درباره این میل به افزایش سطح قیمت‌ها به کجا خواهد رسید.

چراغ سبز رگولاتوری به درخواست اپراتورهای ثابت

دوم تیر ماه رگولاتوری با انتشار مطلبی روی خروجی صفحه رسمی این سازمان به نوعی به شکلی تلویحی چراغ سبز اولیه را برای افزایش قیمت نرخ اینترنت ثابت نشان داد.

در مطلبی که رگولاتوری به نقل از رییس این سازمان منتشر کرد، آمده است: خدمات اینترنت موضوعی کارشناسی است و شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات اینترنت ثابت بایستی دلایل و مستندات خود را برای افزایش تعرفه خدمات به رگولاتوری ارایه کنند.

حسین فلاح جوشقانی با اشاره به اظهارات برخی از شرکتهای ارایه‌دهنده خدمات اینترنت ثابت درباره لزوم افزایش قیمت اینترنت گفت: موضوع افزایش تعرفه خدمات اینترنت باید از ابعاد مختلف بررسی شود و شرکتهای ارایه‌دهنده این خدمات به جای طرح موضوع در رسانه‌ها دلایل و مستندات خود را به رگولاتوری ارایه کنند تا مورد بررسی قرار گیرد.

وی افزود: درصورت ارایه دلایل و مستندات محکم و کارشناسی شده، این موضوع در سازمان بررسی شده و قطعاً در تصمیم‌گیری کمسیون تنظیم مقررات ارتباطات موثر خواهد بود.

کم‌فروشی شرکت‌های اینترنت ثابت

فراموش نکنیم طبق بررسی که توسط وزارت ارتباطات صورت گرفت و نتایج آن را شخص وزیر اعلام کرد مشخص شد که مدتی است که شرکت‌های ارایه دهنده اینترنت ثابت کم‌فروشی داشته‌اند. لذا با دستور رگولاتوری مقرر شد که از این پس ۵درصد افزایش حجم روی حجم‌هایی که از این پس ارایه شود اعمال شود تا به نوعی زیان وارد آمده به مردم جبران شود.

این در حالی است که پیش از این نیز شاهد بودیم که به دلیل قیمت‌های نامناسب و تعرفه‌های بالای شرکت‌های اینترنت ثابت مردم مصرف اینترنت خود را به سمت اینترنت موبایل منتقل کرده‌اند.

ریزش ادامه دار مشترکان اینترنت ثابت

در سال‌های اخیر شاهد ریزش مداوم مشترکان اینترنت ثابت بوده‌ایم اما در حالی که وضعیت بازار مشترکان اینترنت ثابت روز به روز، رکودی‌تر می‌شود که رقابت همچنان در بخش موبایل داغ است و آمارها نشان می‌دهد مردم علاقه بیشتری به استفاده از اینترنت موبایل دارند.

براساس آماری که سال گذشته منتشر شده تعداد مشترکان اینترنت «ثابت» و «سیار» به ترتیب ۱۰,۰۳۵,۲۷۲ و ۶۱,۲۱۴,۳۲۹ است که این آمار گویای اقبال مردم به استفاده از اینترنت موبایل است.

باتوجه به اینکه فناوری ارایه شده برای اینترنت ثابت یعنی ADSLیک فناوری قدیمی و حتی می‌توان گفت در سطح جهانی از رده خارج و بی‌کیفیت است مردم ایران نیز در این سال‌ها ترجیح داده‌اند از اینترنت موبایل که نسل‌های ۴ و ۴٫۵ آن هم ارایه شده و فناوری آن نزدیک به آن چیزی است که در دنیا ارایه می‌شود استفاده کنند. وزیر ارتباطات نیز از فناوری قدیمی ارایه اینترنت ثابت انتقاد کرده و از اپراتورهای این حوزه خواسته که فناوری جدیدتر و با کیفیت‌تری را برای ارایه اینترنت استفاده کنند.

همین کیفیت پایین و فناوری قدیمی اینترنت ثابت در کنار زمزمه‌های مداوم مدیران شرکت‌های اینترنت ثابت برای گرانی باعث شده که اقبال مردمی به آن پایین باشد.  بررسی آماری که هر سه ماه از وضعیت اینترنت ثابت منتشر می‌شود مارا با این واقعیت مواجه کند که در سال‌های اخیر مشترکان اپراتورهای اینترنت ثابت به صورت مداوم در حال ریزش هستند.

جمع‌بندی

نگاهی به کل ماجرا گویای آن است که این سیر افزایش قیمت اینترنت با فشار شرکت‌های اینترنت ثابت مرتب در حال تکرار شدن است و متضرران این بازی نیز از یکسو مردم و از دیگر سو اپراتورهای موبایلی هستند که می‌بایست شرایط مورد نظر شرکت‌های اینترنت ثابت را بپذیرند.

از سوی دیگر به نظر می‌آید اگر اپراتورهای موبایلی به افزایش قیمت سرویس‌های اینترنت خود تن در ندهند که احتمالا این امر را نمی‌پذیرند قیمت اینترنت ثابت گرانتر از اینترنت موبایل می‌شودو باتوجه به پایین بودن کیفیت و سرعت اینترنت ثابت مردم خود به ناگاه سرویس‌های اینترنت ثابت را رها کرده و جذب سرویس‌های اینترنت موبایل خواهند شد.

باتوجه به این که دوسالی هست که اپراتورهای اینترنت موبایل دست از حاشیه سود بیشتر کشیده‌اند و فضا را رقابتی‌تر کرده‌اند اما باز هم شاهد آن هستیم که شرکت‌های اینترنت ثابت رضایت نداده و با گلایه کردن خواستار افزایش دو برابری تعرفه‌های اینترنت می‌شوند.

با نظر به آنکه اپراتورهای اینترنت ثابت به دنبال افزایش تعرفه هستند حال بار دیگر بیم آن می‌رود که پس از افزایش تعرفه‌هایشان این بار خواهان افزایش تعرفه اینترنت موبایل شوند و فشار مضاعفی را به اپراتورهای موبایلی و مردم وارد کنند. مطمئنا رگولاتوری و شخص وزیر ارتباطات می‌بایست در مقابل فشارها برای افزایش قیمت اینترنت ایستادگی‌ کنند تا هزینه‌های اضافی به مردم تحمیل نشود.