رویای سپید بخش خصوصی در تهیه پهنای باند و سختی راه

مهدی خدایی-
بخش خصوصی توانمند در ارایه خدمات اینترنتی که ادعای کاهش قیمت اینترنت در کشور را دارد، قادر به تأمین زیرساخت ۲۰۰ میلیارد تومانی انتقال پهنای باند در کشور است یا چشم به بسترهای زیرساخت دوخته است؟!
طی یک ماه اخیر بحث‌های متعددی حول انحصاری بودن تأمین پهنای باند توسط شرکت ارتباطات زیرساخت از رسانه‌ها مطرح شده در صورتی که هنوز مشخص نیست دلیل چنین موضوعی چیست و چرا رسانه‌ها باید به یکباره به این موضوع عادی و معمولی پرداخت کنند.
موضوعی که باید گفت، خرید و توزیع پهنای باند در کشور طبق قانون بر عهده شرکت ارتباطات زیرساخت است و از اقدامات حاکمیتی به شمار می‌رود که مشمول سیاست‌های اجرایی اصل ۴۴ نمی‌شود و از این حیث و با توجه به اینکه تکلیفی بر گردن زیرساخت برای تأمین پهنای باند کشور نهاده شده، راهی جز این نیست و انحصار نیز به این ترتیب بی‌مفهوم تلقی می‌شود.
خوب است در پاسخ به کسانی که این کار را انحصار می‌دانند گفته شود که آیا وزارت نفت و شرکت‌های تابعه آن که مستقلا عملیات کشف، حفاری، استخراج، پالایش و توزیع را انجام می‌دهند، نیز به نوعی مشابه انحصار را در دست خود گرفته‌اند و اجازه ورود بخش خصوصی به این موضوع را نمی‌دهند!
انحصار یک لفظ است و صرفا نباید به معنی تحت‌الفظی آن اکتفا کرد چرا که جایی قانون تأکید دارد که کاری انحصاری انجام شود تا قالب آن در دستش باشد و بتواند نظارتی مستقیم بر آن داشته باشد.
عده‌ای می‌گویند زیرساخت به دلیل ساختار دولتی‌اش چندان به کیفیت و قیمت‌های رقابتی توجهی ندارد که این حرف هم جای بسی تأمل دارد!
چطور می‌شود که تعرفه به صورت مستقیم و بدون واسطه برای ما تعیین شود و ما بخواهیم قیمتی رقابتی ارایه دهیم؟! اصلا مگر همچین چیزی منطقی است؟! تا زمانی که کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برای ما تعرفه‌گذاری می‌کند، ما مؤظف به اجرا هستیم و البته این نرخ برای شرکت‌هایی هم که در زمینه انتقال یا خرید لب مرزی پهنای باند نیز همچون پیشگامان فعال هستند، صدق می‌کند.
البته باید به این موضوع نیز توجه داشت که تمام تعرفه مربوط به هزینه خام پهنای باند نیست چرا که از مرحله خرید تا انتقال و توزیع در شاخه‌های ارتباطی، مراحل بسیاری طی می‌شود که نظارت و مدیریت بر این شبکه بسیار حساس‌تر و پرهزینه‌تر است و بر این اساس است که نرخی برای پهنای باند مصوب می‌شود.
آنالیز قیمتی که از هزینه اینترنت برای کاربران انجام شد به وضوح نشان داد که سهم زیرساخت از اینترنت پرسرعت کاربران نهایی تنها ۱۱ درصد است و تقریبا برای یک لینک ۲۵۶Kbps نامحدود (بدون سقف حجمی) با اشتراک یک به ۱۰،چهار هزار و ۸۴۰ تومان می شود.
حال اگر هزینه‌های مربوط به زیرساخت را هم از این بخش حذف کنیم، کاربر نهایی تنها این رقم را پرداخت نمی‌کند و ۹ برابر آن را که شرکت‌های خصوصی به کاربران تحمیل کرده‌اند باید بپردازند زیرا زیرساخت در مابقی هزینه‌ها هیچ نقشی ندارد.
با همین فرضیه اگر بخش خصوصی برای خرید و انتقال پهنای باند ورود کند و فرضا هزینه‌های میلیونی و میلیاردی مربوط به زیرساخت‌های آن را هم در نظر نگیریم، مردم باید همین مقدار هزینه‌ای که بابت اینترنت در حال حاضر دارند را داشته باشند، پس عملا هیچ تفاوتی انجام نشده است!
اما گوشه دیگر قضیه که از دید رسانه‌ها مغفول مانده این است که بخش خصوصی برای خرید و انتقال نیاز به یک زیرساخت داخل کشور و از مرز تا کشور دارد که پهنای باند را بتواند به دست مشترکان برساند، اما آیا این زیرساخت دست بخش خصوصی است یا زیرساخت؟
مسلم است که زیرساخت ارتباطی دست زیرساخت است و بخش خصوصی برای انتقال پهنای باند خود باید برای استفاده از بستر و زیرساخت ما هزینه کند که عملا رقمی بالاتر از قیمت حال حاضر اینترنت را خواهیم داشت چرا که سر بار این بخش بالاتر رفته و سودآوری‌اش کمتر می‌شود و برای جبران آن باید هزینه‌ها را از مشترکان خود بگیرد.
عده‌ای هستند در این میان راهکار دیگری ارایه می‌دهند که براساس آن اگر بخش خصوصی خودش بتواند زیرساخت ارتباطی را در کشور تهیه کند دیگر زیرساخت نمی‌تواند هزینه مازادی را برای استفاده از بسترهای خود به آ‌نها تحمیل کند و از این جهت قیمت اینترنت بسیار کاهش می‌یابد.
خوب البته این هم نظری است اما بخش خصوصی ۲۰۰ میلیارد تومان بودجه برای تأمین زیرساخت‌های مستقل و انحصاری برای خود دارد؟ آیا بخش خصوصی توانمندی توسعه چند هزار کیلیومتری فیبرنوری در کشور را دارد؟ آیا این هزینه‌ها صرفه اقتصادی برای بخش خوصی به همراه دارد؟
اگر پاسخ این سوالات مثبت است، بسم‌ا…
اما اگر منفی است که حتما همین‌ طور است، نگذاریم قیمت اینترنت در کشورمان از همین چیزی هم که هست بالاتر رود و بعد دنبال پرتقال فروش بگردیم…!
توصیه می‌کنم به جای نشستن و تحلیل روادید بر حسب گمان، موضوعات را از نزدیک پیگیر باشیم و اگر عده‌ای از قیمت خرید پهنای باند مطمئن نیستند، به تعرفه‌های رگولاتوری نگاهی بیندازند و میانگین خرید پهنای باند را برای زیرساخت از درگاه‌های مختلف نگاه کنند و بعد تمامی این هزینه‌ها را در کنار هزینه‌های انتقال و مدیریت شبکه این شرکت قرار دهند و بعد ببینیم که باز هم معتقدند با ورود بخش خصوصی قیمت اینترنت کاهش می‌یابد یا نه؟
مدیرکل روابط عمومی زیرساخت