نود فناوری-سامانه صیاد در مرحله راه‌بنداز جابنداز
سه هفته پیش بانک مرکزی در حاشیه جلسه شورای پول و اعتبار و با حضور مسوولان مربوطه سامانه صیاد (صدور یکپارچه الکترونیکی دسته چک) را رونمایی کرد و طبق معمول برخی رسانه‌های وابسته و کم‌اطلاع تیتر زدند و هیاهویی به پا شد مبنی بر این که سامانه صیاد راه‌افتاد و اعتبار به چک‌های ایرانی بازگشت!
این در حالی است که **بررسی‌های ما نشان می‌دهد آنچه افتتاح شد چیزی بیش از یک طرح پایلوت (آزمایشی) و محدود نبود و هنوز راهی بسیار طولانی تا اتصال تمامی شعب بانک‌ها در سراسر کشور به این سیستم و عملیاتی شدن واقعی آن باقی مانده است. **
نحوه عملکرد سامانه صیاد به شکلی است که از ابتدای درخواست دسته چک تا مرحله نقد شدن آن را تحت کنترل داشته و مشکلات موجود را حل می‌کند و به عبارتی مدیران بانک مرکزی در صدد بازگشت اعتبار به چک‌ها هستند.
تعریف رونمایی رسمی از یک سرویس زمانی است که تمامی اجزای آن کار کنند نه اینکه سیستمی همانند صیاد که اگر حتی یک بانک به طور کامل به آن متصل نشود، عملاً چک‌های آن بانک به مفهومی که در صیاد تعریف شده دارای اعتبار نیست.
**در حال حاضر چنانچه به شعب بانک‌ها برای دریافت دسته‌چک جدید مراجعه کنید دسته‌چک‌ها با روال گذشته صادر می‌شود و به نظر می‌رسد تنها برخی از شعب امکان اتصال به سامانه صیاد را دارند. **
این در حالی است که معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی در مراسم رونمایی (بخوانید تشریح کارکردهای سامانه صیاد) از سامانه صیاد در خصوص ویژگی بارز سامانه صیاد گفته بود: ویژگی بسیار مهم سامانه صیاد این است که یک شماره منحصر به‌فرد روی هر برگ چک درج می‌شود که دریافت‌کننده چک می‌تواند این رقم را به سامانه پیامکی بانک مرکزی ارسال کند و در همان لحظه از سوءسابقه صاحب چک مطلع شود.
ناصر حکیمی تاکید کرد: اگر مشکلی وجود داشته باشد همان لحظه گیرنده پیامک مطلع می‌شود و می‌تواند قبل از اینکه چک را دریافت کند معامله را قطعی نکند، این موضوع اطمینان نسبی به افراد می‌دهد که اصالت چک اطمینان‌بخش است و ضمن آنکه وضعیت صاحب چک استعلام شده است.
او در ادامه تشریح کارکردهای سامانه صیاد که پیش از این نیز همگان در جریان آن قرار داشتند، گفت: استانداردسازی برگه چک نقش مهمی را در پیشگیری از جعل ایفا می‌کند و به ذی‌نفع چک امکان می‌دهد تا از اصالت آن با توجه به یکپارچگی مولفه‌های امنیتی و ظاهری در تمام بانک‌ها اطمینان حاصل کند. همچنین با توجه به اصلاح فرایند صدور و کارسازی چک، امکان استعلام وضعیت صادرکننده چک برای گیرنده ذی‌نفع آن به هنگام معامله و پیش از پذیرش آن از سامانه متمرکز فراهم خواهد شد.
وی با اشاره به برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی این سامانه در مدت یک سال گفت: طرح و رنگ چک‌های صیاد گلبهی و از فردا در شعب بانک‌ها ارایه وتوزیع می‌شود.
وی ادامه داد: چک‌های موجود تا ۱۵ اردیبهشت ماه ۹۷ دارای اعتبار است و درخواست و دریافت از طریق اینترنت بانک انجام می‌شود و گیرنده چک می‌تواند از طریق پیامک استعلام چک‌ها انجام دهد.
معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با ابراز امیدواری کرد: با راه‌اندازی سامانه صیاد که از امروز (سه هفته قبل) فعالیت خود را آغاز می‌کند اطمینان و اعتماد به چک بیشتر شود و این ابزار به عنوان یکی از ابزار‌های تأمین مالی خرد و پرداخت باشد. وی گفت: در مورد چک‌هایی که برای بعد از این تاریخ صادر شده است این چک‌ها از اعتبار ساقط نمی‌شود و به قوت خود باقی است.
حکیمی عنوان کرد: البته تنها تفاوت این است که از اردیبهشت سال ۹۷ این چک‌ها تنها در بانکی که آن را صادر کرده قابل نقد شدن است اما سایر چک‌ها صیادی قابل وصول است.
این در حالیست که گفته شده سامانه صیاد به صورت ۲۴ ساعته از طریق سامانه پیامکی به درخواست‌های استعلامی پاسخ خواهد داد و شماره این سامانه پیامکی به زودی از طریق بانک مرکزی به اطلاع عموم خواهد رسید.
**اما بررسی‌های خبرنگار ما نشان می‌دهد در حال حاضر برخلاف وعده قبلی بانک مرکزی در خصوص اعلام شماره پیامکی به منظور استعلام چک‌های صیادی هنوز هیچ سرشماره‌ای از سوی این نهاد اعلام نشده که خود نشان از رونمایی نمایشی این سامانه دارد.**
شعب همچنان در انتظار دریافت چک‌های صیادی
تمامی اینها در حالی است که بررسی‌های میدانی ما از شعب بانک‌ها نشان می‌دهد که هنوز هیچ چک صیادی در شعب بانک‌ها توزیع نشده است و همچنان روال صدور و ارایه چک به مشتریان بانک‌ها همان مسیر گذشته است.
براساس این گزارش، بانک مرکزی سوم خرداد ماه ۱۳۹۶ سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته چک (صیاد) را به منظور افزایش امنیت چک و جلوگیری از صدور چک‌های بلامحل اجرایی و به بانک‌ها مهلت داد تا ۱۵ شهریور ماه امسال به این سامانه متصل شوند. با گذشت این مدت، ۲۲ بانک به این سامانه متصل شده‌اند اما هشت بانک هنوز باقی مانده‌اند که بانک مرکزی نیز در ابتدای شهریورماه فرصت ۱۱ روزه‌ای را برای پیوستن آنها به این سامانه تعیین کرد که به نظر می‌رسد همچنان آنها به این سامانه متصل نشده‌اند.
**حال پس از گذشت مدتی از معرفی و اجرای این طرح در سیستم بانکی، ۱۵ شهریور ماه سال جاری آخرین مهلت بانک‌ها برای اتصال به این سامانه بود، اما اکنون با گذشت مهلت داده شده همانند گذشته از بانک‌هایی که به این سامانه متصل شده‌اند تنها چند شعبه آنها امکان ارایه خدمات چک‌های صیادی را دارند.**
این در حالی است که بر اساس اعلام بانک مرکزی فقط در تیرماه امسال قریب به یک و نیم میلیون فقره چک برگشتی به ارزش ١٣ هزار میلیارد تومان ثبت شده است، آماری بزرگ از میزان چک برگشتی که می‌تواند نظام اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی هر جامعه‌ای را تحت تأثیر قرار دهد.
راه‌بنداز جابنداز
اینکه چرا بانک مرکزی در رونمایی از سرویس‌هایی که همچنان در مرحله پایلوت قرار دارد عجله می‌کند، موضوعی است که به نظر می‌رسد این نهاد به دلیل کندی بانک‌ها مجبور به استفاده از روش “راه‌بنداز جابنداز” است تا بلکه با فشار افکار عمومی سامانه‌های مدنظر بانک مرکزی به صورت کامل راه‌اندازی شود.
البته کارکرد دیگر این رونمایی، رها شدن از پیگیری و فشارهای رسانه‌ای است تا این کار هم به نوعی تمام‌شده تلقی شود **هر چند که بانک مرکزی در بسیاری از موارد در صورت ساده‌ترین تخلفات مبالغ بانک‌ها را بلاک می‌کند و حتی پس از رفع مشکل با کسر میزان جریمه پول را به بانک‌ها بر‌می‌گرداند اهرم نظارتی مناسبی است، اما اینکه چرا در مواردی که چکی برگشت بخورد که انبوهی از معضلات و مشکلات را نیز ایجاد می‌کند، از اهرم‌های نظارتی خود استفاده نمی‌کند سوال‌برانگیز است.
ارسال یک نظر