سکوت خبری رسانه‌های حوزه فاوا به معنی مساعد بودن وضعیت بازار آی‌تی کشور نیست و مدت مدیدی است که زنجیره بزرگی از واردکنندگان، توزیع‌کنندگان، فروشندگان و مصرف‌کننده‌ها در بازار کامپیوتر و موبایل با مشکل مواجه هستند.
به نظر می‌رسد با وضع موجود در کشور، مسوولان، کالاهای کامپیوتری را لوکس ارزیابی کرده و در نتیجه از کانون توجهات خارج شده‌اند و توجه زیادی به وضعیت عرضه و تقاضای این محصولات در کشور نمی‌شود.
اظهارات مسوولان مرتبط با نهادهای صنفی گویای آن است که نه‌تنها کسب‌و‌کارهای مرتبط با کامپیوتر و موبایل در آستانه ورشکستگی قرار دارند، بلکه شرایط گویای آن است که در آینده نیز وضع به همین منوال بوده و ظاهرا شاغلان در این بازار (موبایل و کامپیوتر) یا باید به فکر تغییر شغل بوده یا در حالت خوش‌بینانه دنبال شغل دوم باشند.
۲۰۰ کانتینر لوازم کامپیوتر در گمرک
در کنار حبس بالغ بر ۶۰۰ هزار گوشی موبایل از ماه‌ها قبل در گمرکات، حالا خبرهای منتشره حاکی از حبس ۲۰۰ کانتینر لوازم کامپیوتر در گمرک است. این موضوع بازار موبایل و کامپیوتر را با کمبود جدی برای تامین کالا مواجه کرده است. البته در نتیجه همین وضعیت نامعلوم، کم نیستند واردکنندگانی که تا روشن شدن وضعیت بازار و چرایی حبس کالاها در گمرکات، دست از ادامه کار کشیده‌اند. همین امر باعث شده تا براساس برخی گزارش‌ها قیمت‌ها در بازار کامپیوتر شکل عجیب و غریبی پیدا کند. کمبود کالا اما باعث احتکار و گرانی بی‌سابقه نیز شده است. برای مثال، قیمت لپ‌تاپ چند برابر شده است و لوازم جانبی مانند کیبورد، ماوس، اسپیکر، هدفون و هدست رشد چهار برابری یا حتی بیشتر داشته است. از سوی دیگر خبرها نشان می‌دهد برخی برند‌ها مانند لپ‌تاپ مک‌بوک که قبلا ۸ میلیون تومان بود، به ۲۲ میلیون تا ۳۰ میلیون رسیده است.
نوسانات نرخ ارز ماه‌ها است که صنف کامپیوتر را که بیشتر واردکننده هستند با مشکل جدی مواجه کرده است و برخی از فروشندگان در بازار کامپیوتر معتقدند که وضعیت امروز این بازار سخت‌ترین شرایطی بوده که در چند دهه اخیر تجربه کرده‌اند. در کنار این مشکل اما سختگیری‌های گمرک و نگهداری چندماهه اجناس در انبار‌ها مزید بر علت شده تا فعالان بازار کامپیوتر به شکلی جدی در تنگنا قرار گیرند.
از اردیبهشت امسال با گرانی ارز و نوسانات بازار، بازار کامپیوتر و موبایل نیز با افزایش قیمت مواجه شد.
با دسته‌بندی شدن کالاهای «آی‌تی» درگروه دوم و سوم تخصیص ارز، این امیدواری ایجاد شد که دسترسی واردکنندگان به ارز تسهیل شده و روند ورود کالاهای آی‌تی که با بحران کمبود در بازار داخلی مواجه بودند شتاب پیدا کند. اما حتی این اقدام هم کارساز نشد و اکنون بعد از گذشت چند ماه و تلاش فعالان بازار برای تامین کالاهای آی‌تی آن‌طور که سایت رویداد ۲۴ گزارش داده، نه‌تنها واردات این کالاها انجام نشده است بلکه بسیاری از محصولات خریداری‌شده از قبل نیز اجازه ترخیص از گمرک و عرضه به بازار بحران‌زده رایانه را پیدا نکرده‌اند.
افزایش قیمت‌ها و بیکاری فعالان بازار
نرخ کالاهای کامپیوتری در این مدت رشد تصاعدی داشته است و نگاه به آماری که رییس صنف فناوران رایانه اعلام کرده، نشان‌دهنده عمق وضعیتی است که بازار کامپیوتر با آن مواجه شده است.
یکی از فعالان در بازار کامپیوتر تهران می‌گوید: تعدادی از فروشندگان به امید اینکه وضع بهتر شود، فروشگاههای خود را باز نگه داشتهاند.
وی اضافه می‌کند: در هر مجتمع تجاری درصدی از فروشگاهها تعطیل یا متمایل به تعطیلی تا پایان سال شده‌اند، زیرا فعالیت آنها هیچ توجیه اقتصادی نداشته و نتوانستهاند شرایط موجود را تحمل کنند.
از سوی دیگر، شنیده‌ها حکایت از آن دارد که مدیران برخی پاساژهای موبایل و کامپیوتر به منظور جلوگیری از تعطیلی مغازه‌ها و نبود امکان برای جایگزینی آنها، با مستاجران خود توافق کرده‌اند تا فعلا با اجاره‌های بسیار پایین و حتی بدون پرداخت اجاره، مغازه خود را تعطیل نکنند تا به این ترتیب چراغ پاساژها نیز برای همیشه خاموش نشود.
باتوجه به این اظهارات و نیز با نگاهی گذرا به وضع نامساعد فروش در بازار کامپیوتر تهران باید گفت که امروز فروشندگان کامپیوتر در کشور با بحران کاهش مشتری و درآمد مواجه شده‌اند؛ بحرانی که ادامه آن موجب واکنش‌های زنجیره‌ای و تشدید رکود، کسادی و تعطیلی فعالان این حوزه می‌شود.
نبود جنس در بازار کامپیوتر
هفتم بهمن‌ماه، عضو هیات‌مدیره پاساژ کامپیوتر رضا با اعلام اینکه وضعیت کسب‌و‌کار فعالان بازار کامپیوتر همانند سایر صنوف مطلوب نیست، گفت: تزریق کالا به بازار کامپیوتر به‌دلیل مشکلات وارداتی اعم از نوسان نرخ ارز، ثبت سفارش، گمرک و مراحل ترخیص کالا بسیار کاهش یافته و به‌صورت قطره‌چکانی است. درحالی که تکنولوژی مدام در حال تغییر است و دنیا منتظر ما نمیماند.
از سوی دیگر، برخی از فروشندگان می‌گویند تمام کالاهای موجود را به مصرف‌کنندگان عرضه کرده‌اند و کالایی برای عرضه ندارند و منتظر ترخیص کالاهای خود هستند که چندماهی است بدون دلایل مشخصی در انبار‌های گمرکات دپو شده است و با بهانه‌های مختلف از ترخیص آنها خودداری می‌شود.
میرمهدی، رییس اتحادیه فناوران رایانه معتقد است: دلیل اینکه در بازار کامپیوتر خرید و فروشی انجام نمی‌گیرد این است که اصلا کالایی وجود ندارد و چندماهی است که کالاهای واردشده در انبار‌های گمرک درحال خاک‌خوردن است و با وضع قوانین سختگیرانه و غیرمنطقی فشار را بر واردکنندگان هر روز بیشتر می‌کنند؛ زمانی هم که واردکننده موفق نشود جنس خود را به بازار تزریق کند، اتفاقات بعدی مانند گران شدن یا احتکار آن نیز امری محتمل است.
وی اضافه می‌کند: این روزها شرکت‌های واردکننده لوازم کامپیوتر یک به یک در صف تعطیلی قرار گرفته‌اند و بسیاری از آنها مجبور به تعدیل کردن بسیاری از نیرو‌های خود شده‌اند؛ چراکه توان پاسخگویی هزینه روزانه خود را ندارند، بنابراین این تحریم‌های داخلی است که مشکلات زیادی برای این صنف به وجودآورده است.
به گفته میرمهدی، نزدیک به ۲۵۰۰ واحد صنفی لوازم کامپیوتری که اغلب در حد فاصل دو خیابان چهارراه ولیعصر تا میدان ولیعصر و دیگری از پل کریم‌خان تا خیابان ایرانشهر واقع شده‌اند، در وضعیت بحرانی قرار دارند و هیچ‌کس هم به حال این قشر فکری نمی‌کند. از طرف دیگر مراجعات مکرر واردکنندگان برای ترخیص کالا‌هایی که چندماه پیش وارد شده است به جایی نمی‌رسد و گمرک با بهانه‌های غیرمنطقی از ترخیص کالاها که نزدیک به ۲۰۰ کانتینر است و ارزشی نزدیک به یک میلیون یورو دارد، خودداری می‌کند.
دلایل مختلفی در خصوص علل ترخیص‌نشدن کالاهای واردکنندگان کامپیوتر مطرح می‌شود. برای مثال، گمرک به واردکننده در مورد وزن میزان کالای ثبت سفارش شده با کالایی که به گمرک آمده ایراد وارد می‌کند و می‌گوید چون وزن آنها با هم مطابقت ندارد ترخیص نمی‌شود.
از سوی دیگر، برخی از کالاها در ثبت سفارش و گمرک برندشان یکی است و تنها در نوع مدل با هم تفاوت دارند که این موضوع نیز یکی دیگر از علت‌های مطرح‌شده توسط گمرک برای ترخیص‌نشدن کالاهای کامپیوتر است، این درحالی است که واردکنندگان معتقدند زمان خرید از نوع قدیمی نداشته و ناچارند نوع جدید‌تر را ارسال کنند که اتفاقا هم از لحاظ قیمتی و هم از لحاظ کیفیتی به نفع کشور است، اما مسوولان گمرک این مساله را نمی‌پذیرند.
رییس صنف فناوران رایانه درباره یکی دیگر از سختگیری‌های گمرک می‌گوید: اگر واردکننده پارسال هزار دلار کالا وارد کرده بود، امسال نیز موظف است به همان مقدار کالا ثبت سفارش کند نه بیشتر که البته تمام این موارد و محدودیت‌ها را از قبل به واردکننده اطلاع‌رسانی نکرده بودند و بعد از ثبت سفارش به اعمال این محدودیت‌ها پرداخته‌اند.
افت واردات موبایل با وجود انکار گمرک
بنا به گفته فعالان حوزه موبایل، واردات با افت شدیدی روبه‌رو است، اما گمرک ایران در گزارشی کاملا خلاف جهت بازار از رشد ۱۹ درصدی واردات موبایل خبر می‌دهد. این در حالی است که از سوی دیگر تلاطم‌های قیمتی و کمبود گوشی وضعیت بازار را آشفته‌تر کرده است.
براساس گزارشی که «خبر فوری» به نقل از واردکنندگان بزرگ و رسمی موبایل و شرکت‌های خارجی منتشر کرده، میزان واردات گوشی همراه در هشت‌ماهه ابتدایی امسال کاهش شدیدی به نسبت سال گذشته داشته و از ابتدای دی‌ماه جاری تاکنون به حدود صفر رسیده است. این در حالی است که قوانین در نظر گرفته‌شده برای ورود گوشی مسافری نیز نتوانسته مانع کامل ورود گوشی‌های مسافری به کشور شود.
رییس انجمن فروشندگان سیم‌کارت و تلفن همراه با اشاره به وضعیت واردات گوشی تلفن همراه، می‌گوید: واردات گوشی تلفن همراه در سال جاری با مشکلات فراوانی همراه بوده و به نسبت سال گذشته افت چشمگیری داشته و واردات در مقاطعی حتی به صفر هم رسیده است.
وی در پاسخ به این پرسش که دلیل این کاهش واردات دقیقا چه چیزی می‌تواند باشد، گفته: مولفه کاهش واردات که بسیار است از مشکلات ثبت سفارش تا مشکلات به‌وجود آمده در گمرک و حتی عدم تخصیص ارز دولتی به واردکنندگان گوشی تلفن همراه، اما عمده دلیل کاهش واردات تمایل نداشتن واردکنندگان به ادامه تجارت گوشی تلفن همراه است.
لاریجانی درباره علل تمایل نداشتن واردکنندگان نیز گفته: از عمده دلایلی که واردکنندگان دارند یکی اختلال‌های دائمی در سایت ثبت سفارش و انتظار طولانی برای ترخیص گوشی تلفن همراه است، ضمن اینکه گاهی پیش آمده که سایت رجیستری هم بسته شده و همین امر مانع ورود گوشی جدید به کشور شده است.
وی ادامه داد: مختل شدن سایت رجیستری و مانع شدن گمرک از ورود گوشی‌های رجیستر نشده از سویی و نوسانات نرخ ارز و تعلق نگرفتن ارز دولتی به موبایل از سوی دیگر، واردکنندگان موبایل را دچار تردید کرده است.
از سوی دیگر، به گفته رییس انجمن فروشندگان سیم کارت، امنیت خاطر برای واردکنندگان موبایل وجود ندارد. برای مثال، به یکباره در گمرک سایت ثبت شناسه بسته می‌شود و فعالیت تاجری که می‌خواهد رقابت کند مختل می‌شود یا دوره ثبت سفارش و خروج کالا از گمرک طولانی‌تر می‌شود، همه این موارد برای یک تاجر یعنی خواب سرمایه و ادامه این وضع بازار را آشفته‌تر می‌کند.
همین است که هست
نکته قابل توجه آنکه مسوولان مرتبط با بازار موبایل و کامپیوتر، اعم از وزارت ارتباطات، وزارت صنعت، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و گمرک، به‌مراتب بیشتر و دقیق‌تر از رسانه‌ها و فعالان این بازارها در جریان مشکلات بوده و هستند.
به عبارت دیگر، درج گزارش‌ها و انتقادها نیست که باعث متوجه شدن ایشان در خصوص مشکلات می‌شود و همان‌طور که در گزارش نیز آمد بخش زیادی از مسایل این بازار اصولا به دست مسوولان دولتی رقم خورده است.
از سوی دیگر، اتحادیه‌های مرتبط با بازار موبایل و کامپیوتر از ابتدای سال جاری تا کنون، مکاتبات گسترده‌ای با مسوولان و متولیان تنظیم بازار داشته و خواستار رفع مسایل و مشکلات خود شده‌اند که پاسخ روشنی هم به همراه نداشته است.
شاید به دلیل همین بلاتکلیفی‌های بازار است که این روزها مردم به دنبال خرید اقلام نو یا کارکرده موبایل و کامپیوتر از کشورهای اطراف هستند و هر کس از طریق دوست یا آشنا یا شرکت‌هایی که در خدمات خرید و ارسال فعالیت دارند، این کار را انجام می‌دهد؛ وضعیتی که گاه به زیان مشتریان بوده و ریسک‌های متعددی از تحویل نگرفتن کالا، فقدان گارانتی، قیمت بالاتر، عرضه کالاهای نامرغوب و مسایلی از این دست را دربر می‌گیرد.
اما واقعیت و خبر بد این است که تا اطلاع ثانوی که اصلا معلوم هم نیست تا چه زمانی به طول بینجامد، واردکنندگان، توزیع‌کنندگان، فروشندگان و خریداران کالاهای موبایل و کامپیوتر، باید به وضع موجود عادت کنند و به فکر مشاغل و راه‌های دیگر برای تامین نیاز و درآمد خود باشند.
ارسال یک نظر