هرچند زندگی در کشوری با جغرافیای کوهستانی و نیمه خشک باید یادمان داده باشد که قدر نعمت هایی که در اختیارمان هست را بدانیم، اما همواره در رتبه بندی های جهانی ایران از جملهی پرمصرفترین کشورهاست. ما همان هایی هستیم که مادربزرگها یا مادران آنها در مناطق کویری آب را پنهان میکردند تا بچهها به آن دسترسی نداشته باشند. ما همانهایی هستیم که پدربزرگهایمان با تحکم به نوههایشان گوشزد میکردند که به جای آببازی، خاکبازی کنند. اما امروز بی هیچ دغدغه ای از مصرف بی رویه آب و برق و گاز و بنزین هیچ ابایی نداریم، که اگر فکری به حال این وضعیت نکنیم با ادامه ناترازی انرژی به وضعیت بحران انرژی می رسیم.
درست است که هرچه کشوری پیشرفته تر باشد، مصرف انرژی به ویژه انرژی برق در آن بیشتر خواهد بود اما همواره کشورهای پیشرفته یک گام جلوترند و مکانیزمهایی را برای کنترل مصرف انرژی طراحی می کنند که جلوی سومصرف آن گرفته شود.
به نظر می رسد چیزی که امروز کشور ما بدان مبتلاست بیش از آنکه متاثر از استفادهی بیش از حد از فناوری های وابسته به مصرف برق باشد، دچار نوعی بی تفاوتی در کنار نبود فرهنگ مناسب مصرف است. ما هنوز در نقطه ای نایستادیم که مثل کشور ژاپن تمام پله هایمان برقی باشد یا تمام توالتهایمان مجهز به سیستم گرمکن برقی باشد که در نتیجه استفاده از چنین امکاناتی مصرف برقمان بالا باشد. مساله ما در اختیار داشتن برق به نسبت ارزانی است چون بی تفاوت شده ایم حاضر نیستیم به خود زحمت خاموش کردن لامپ هایی که لازم نداریم را بدهیم. چرا بی تفاوتیم؟ چون به آینده خود و کشورمان چندان امیدی نداریم. مثل کسی که تمام درآمد اندک خود را خرج می کند چون پس انداز کردن برایش کارآمد نیست. اینجا هم برق را بی رویه مصرف می کنیم، چون تصور می کنیم صرفه جویی کردن و بهینه مصرف کردن در دزارمدت سودی برایمان ندارد پس لازم نیست خود را به زحمت یا دردسر بیندازیم. از طرفی فرهنگ صحیح مصرف نیز نداریم. پیشینه نه چندان دور کشور ما همان که تحت سلطه سیستم ارباب و رعیتی اداره می شده و همواره اقلیتی مرفه بر اکثریتی فقیر حاکم بوده است این احساس و طرز فکر را در ما ایجاد کرده که مصرف بیشتر و بی رویه ما را به اربابان شبیهتر می کند. ما اهل تجملات شده ایم. چیزی را مصرف می کنیم که نیازی به آن نداریم یا برای نشان دادن موقعیت برترمان بریز و بپاش می کنیم.
اما خواه مساله مصرف انرژی ناشی از قیمت پایین انرژی باشد، یا بی تفاوتی و یا فرهنگ نادرست چیزی که توجه به آن اهمیت دارد این است که این ره که ما می رویم به ترکستان است و همانطور که کشورهای توسعه یافته برای کنترل و کاهش انرژی تدابیری اندیشیده اند ما نیز باید بیندیشیم و عمل کنیم.
یکی از مهمترین اقدامات کشورهای توسعه یافته در کنترل مصرف انرژی تعرفه گذاری متفاوت نرخ برق در ساعات اوج مصرف و ساعات عادی است که تفاوت این تعرفه ها بسیار مشهود است. از طرفی در بسیاری از کشورهای پیشرفته شهروندان ملزم به نوسازی وسایل برقی خود هستند تا برق کمتری مصرف شود. استفاده از انرژی های تجدید پذیر اقدام مهم دیگری است که متولی آن خود دولت است و مردم این کشورها در صورت وجود چنین امکانی می توانند برای تولید برق مصرفی خود از آن استفاده کنند.
با توجه به ضرورت مساله برق در کشور ما نیز پویشی تشویقی تحت عنوان با انرژی در حال برگزاری است که با هدف بهینهسازی مصرف برق طراحی شده و جوایز ارزندهای برای مشترکانی که مصرف برق خود را کاهش بدهند، در نظر گرفته است.
جوایز در نظر گرفته شده در این طرح شامل ۳۰۰ دستگاه خودروی داخلی، هزار و ۵۰۰ جایزه یک میلیارد ریالی، ۱۵ هزار جایزه صد میلیون ریالی، ۱۵۰ هزار جایزه ده میلیون ریالی کمک هزینه خرید کالا و میلیون ها بسته هدیه اینترنت است.
شرکت در این طرح از طریق نصب اپلیکیشن با انرژی و استفاده از امکانات این اپلیکیشن برای کنترل دقیق تر مصرف انرژی برق امکانپذیر است.
قطعا همونجور که افزایش قیمت بنزین نه تنها منجر به کاهش مصرف مردم نشد افزایش تعرفه ها هم ناترازی رو حل نمیکنه ، فقط درآمد دولت رو بیشتر میکنه که قطعا این نوع تیتر ها هم برای زمینه سازی این درآمد هاست . ضمن اینکه اگر یک مقدار منصفانه و از سمت مردم نگاه کنیم میبینیم در بخش خانگی مردم با وجود اینکه میدونن زمانی که انشعاب برق خریداری کردن شرکت های توزیع متعهد به تامین برق مستمر و پایدار برابر قدرت فروخته شده هستن و همچنان این کم فروشی هارو در حد توان نادیده میگیرن ، و هزینه های اون رو بر دوش هی کشن ، چطور ممنکن هست در امور تخصصی که از ابتدای امر نیازمند محاسبات دقیق و مهندسی شده هست بحث ناترازی وجود داشته باشه ؟ جز اینکه هزینه هایی باید صرف توسعه زیر ساخت میشده که الان باید دولت پاسخگو باشه چه اقدامی در بخش تولید و انتقال و توزیع انجام داده ؟ یکبار تیتر زدین که مملکتی که دچار بحران آب هست چرا باید تصویب بشه که چندین نیروگاه آبی دیگر احداث کنن ؟ این نیروگاههای آبی که در تابستان از مدار خارج میشه چه نفعی برای مردم داره جز هزینه گزاف و درآمد هرآن کس که از این دست پروژه ها پولهای گزافی به دست میاره! با هزینه های صرف شده برای همین پیامک ها و تبلیغات در قالب این پویش ها چند نیروگاه کوچک مقیاس محلی می شود احداث کرد؟ در تامین لوازم خانگی به روز و با رده مصرف کم چکار کردیم که حالا انتظار داریم یخچال و ماشین لباس شویی مردم که چندین سال به بهانه تحریمها و فشارهای اقتصادی به روز نشده حالا کمتر مصرف کنه؟ این بهانه ها دقیقا مثل این هست که بگیم برای جمعیت چندین میلیونی ما سیستم حمل و نقل شهری راه اندازی کردیم و وقتی مردم بگن خیلی شلوغه و تاخیر داره و عملا همه نمیتونن استفاده کنن ، ما در جواب بگیم تقصیر مردمه که همه هشت صبح میخوان برن سرکار اگر ساعت یازده برید میبینید مثلا در ازای هر یک نفر ما یک واگن مترو داریم .